خُرما (نام علمي: Phoenix dactylifera)يا رطب گياهي تك‌لپه‌اي و گرمسيري جزو تيره نخل‌ها است كه ميوه‌اش خوراكي و داراي هسته‌اي سخت و پوست نازك و طعم شيرين كه به شكل خوشه‌اي بزرگ از شاخه آويزان مي‌گردد و برگهاي آن بزرگ است. ارتفاع نخل به ۱۰ تا ۲۰ متر يا بيشتر مي‌رسد.
به ميوهٔ نرسيده خرما، «خارَك» يا «خرك» يا كنگ (و در زبان عربي، «حبابوك») گفته مي‌شود. رطب مرحله قبل از رسيدگي كامل خرماست كه رطوبت بيشتر و قند كمتري نسبت به خرماي كاملاً رسيده دارد.
ميوه خرما جزو ميوه‌هاي سته ميباشد يعني تمام قسمت بريكاري آن گوشتي و محتوي مواد غذايي است. خرما از دورانِ باستان در رژيم غذايي انسان وجود داشته است و يكي از قديمي‌ترين ميوه‌هاي كشت شده توسط انسان بوده است
ريشه واژه
واژه خرما ريشه و بنياد فارسي داشته و از زبان فارسي به زبانهاي هندي، اردو، تركي، اندونزيايي و مالزيايي به سوي شرقي و يوناني به سوي غربي وارد شده است.
تركيبات شيميايي خرما
خرما داراي ۲۵ درصد ساكاروز، ۵۰درصد [گلوكز]، و مواد آلبومينوئيدي، پكتين و آب ميباشد. به‌علاوه داراي ويتامين‌هاي مختلف مانند ويتامين A،B،C،E و مقداري املاح معدني ميباشد
تاريخچه كاشت
درخت خرما در نواحي گرمسيري و نيمه‌گرمسيري، از جمله ايران پرورش مي‌يابد. با اينكه خاستگاه آن را ميانرودان، عربستان و شمال آفريقا ذكر مي‌كنند ولي بررسي‌هاي علمي، آن را به گونه‌اي به نام علمي P.H. Sivestris كه در هندوستان مي‌رويد نسبت مي‌دهند. باستانشناسان احداث نخلستان‌ها را به پنج هزار سال پيش نسبت داده‌اند زيرا نامي از آن بر لوحه‌هاي گلي ۵۰ سده پيش يافته‌اند.
در ايران نخل و خرما از دوران باستان و پيش از هخامنشي كشت مي‌شده. در ادبيات ساساني از جمله در كتاب بندهشن از نخل ياد شده‌است. منابع چيني از ايران (در زبان ايشان بوسي، تلفظ چينيپارسي) به عنوان سرزمين نخل خرما كه در نزدشان به نام عناب پارسي و عناب هزارساله مشهور بوده، ياد كرده‌اند. در پايان سده نهم ميلادي، نخل خرما را از ايران به چين برده و در آنجا كشت كرده‌اند. در ميان كشورهاي اروپايي اسپانيا پيشينه بيشتري در كشت خرما دارد.
محصولات
از برگ و شاخه درخت خرما سبد و زيرانداز تهيه مي‌كنند. از هسته آن نان و از ميوه خرما شراب و عسل. مردم صحرا هسته درخت خرما را آرد كرده و از آن نان مي‌پزند يا در اين هسته را بو داده و از آن به‌عنوان قهوه استفاده مي‌كنند زيرا دم كرده آن بسيار مطبوع است و يا حتي اين در را در آب براي چند روز خيس كرده و به‌عنوان غذاي مقوي به شترهاي خود مي‌دهند.
شما مي توانيد ليستي كامل از توليد كنندگان خرما را در وب سايت ويكيوز مشاهده كنيد.
- ۳۸۱ بازديد
- ۰ نظر